Bilgi: 2003 / 112

ÇEKİNİ ÖDEMEYEN HAPSEDİLECEKTİR

Çekle ödemelerin düzenlenmesi ve çek hamillerinin korunması 19.03.1985 gün ve 3167 sayılı kanunun konusunu oluşturur.

Daha sonra 08.03.2003 tarih ve 4814 sayılı yasa ile bu kanunda bazı yeni düzenlemeler yapılmıştır.

a- 3167 sayılı kanunun 13. maddesinin ikinci fırkasına göre çeklerin karşılıksız çıkması halinde çek karnesinin geri istendiği halde iade edilmemesi, düzeltme hakkının kullanılmaması hallerinde çek keşide eden kişiler üç aydan altı aya kadar hapisle cezalandırılırlar.

b- Yine 3167 sayılı kanunun 16. maddesinde ibraz süreci içinde ödenmeyen çeki keşide eden kişiler bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.

Yeni çıkarılan 4814 sayılı yasada (a) fıkrasında belirtilen çek defterini bankanın ihtarına rağmen getirmeyenlere 350 milyon lira ile 3 milyar lira arası ceza verilir.

Yine yeni yasada (b) fıkrasında belirtilen çekin ibrazı halinde ödemeyenler, çek bedeli tutarı kadar ağır para cezası öderler. Ayrıca suçun tekrarı halinde yani ikinci defa çekin karşılıksız çıkması halinde bir yıldan (5) yıla kadar hapis cezası verilecektir.

Yeni yasa da, eski yasadaki cezaları hem de ağırlaştırarak devam ettirmiştir.

Bir kısım mükellefler ve mahkemeler, bu cezaların anayasaya aykırı olduğunu ileri sürmüşlerdir.

Toplam 24 mahkeme Anayasa Mahkemesi Başkanlığına 3167 sayılı yasanın 13 ve 16. maddelerindeki hapis cezası hükümlerinin anayasaya aykırılığı iddiasıyla başvurmuşlardır.

Yapılan inceleme sonucu 02.10.2003 tarih ve 25247 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 21.11.2002 tarih ve Esas 2001/408-Karar 2002/191 sayılı kararı ile yukarıda belirtilen yasa hükümlerinin Anayasaya uygun olduğuna karar verilmiştir.

Anayasa Mahkemesinin bu kararı, çeklerde hapis veya hukuki söylemle hürriyeti bağlayıcı cezalar konusunu çözümlemiştir.

Sonuç olarak;

a- Karşılıksız çek tanzim edenler, çek karnelerini yapılan ihtara rağmen ilgili bankaya iade etmezlerse cezalandırılacaktır.

b- Karşılıksız çek tanzim edenler, ikinci bir defa çekleri karşılıksız çıkarsa ağır para cezası yanında bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.

Öyle ise daha önceki bir yazımızdaki ifademizi tekrarlayalım.

Bundan böyle çek tanzim edilirken gerek çek sahipleri ve gerekse tüzel kişi yöneticileri daha da dikkatli davranmak zorundadır.

CEVDET AKÇAKOCA
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR