Bursa, 07.Ocak.2011
VERASET VE VERGİLERİ
Geçen yazımızda, vefat halinde yapılacaklar açıklanmaya çalışılmıştı. Aynı yazımızda 2010 yılı için veraset yoluyla intikallerde veraset ve intikal vergisi oranları ve muafiyetleri de belirtilmişti. Yazımız yayınlandığı tarihlerde 2011 yılı için veraset vergisi oranları değişti. Buna göre 2011 yılı için veraset yoluyla intikallerde vergi oranları aşağıdaki gibidir.
Muafiyet: Evlatlıklar dahil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 118.439 TL. (Füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde muafiyet 237.018 TL. olacaktır.)
Matrah Vergi Oranı %
İlk 170.000 TL. için %1
Sonra gelen 370.000 TL. için %3
Sonra gelen 800.000 TL. için %5
Sonra gelen 1.600.000 TL. için %7
Matrahın 2.940.000 TL. yı aşan kısmı için %10
Önceki yazımızda belirttiğimiz gibi vefat edenin bütün mal varlığı, şirket hisseleri ve banka hesapları veraset ve intikal vergisi beyannamesinde belirtilerek yukarıdaki oranlara göre vergi hesaplanır. Vergiler tahakkuk eder ve Mayıs ve Kasım aylarında yani yılda iki taksit olmak üzere 3 yılda toplam 6 taksitte ödenir.
Buraya kadar açıklama çok kolay oluyor ancak kazın ayağı öyle değil. Öyle bir takım problemler var ki , bunlara herkesin daha sağlığında tedbir alması gerekir.
Ölenin serveti belli bir miktardan fazla ise, beyannamesi
a. Önce ilgili memur
b. Daha sonra Müdür muavini ve Müdür
c. Vergi Denetmeni
d. Merkezi Denetim elemanı tarafından denetleniyor.
Bütün mal varlığı ve şirket hisseleri yeniden değerlendiriliyor ve bir fark vergi
çıkarılıyor. İnceleme uzun bir süre devam ediyor ve gecikme zammı, vergi ziyaı gibi ummadığınız bir takım olaylarla karşılaşıyorsunuz.
Bu farklar, maalesef değerlendirme farklarından doğuyor.
a. Limited şirketlerde ortaklık payının değerlendirilmesi için şirketin bütün mal varlığı yeniden değerlendiriliyor ve sizin bulduğunuz değerden daha farklı bir değer ortaya çıkıyor, tabii ki büyük bir vergi farkı çıkıyor.
b. Anonim şirket hisse senetleri veya geçici ilmühaberleri, kanununu 10., uncu maddesindeki “esham, borsada kayıtlı ise ölüm tarihine takaddüm eden üç yıl içindeki en son muamele değeri ile değerlenir, borsada kayıtlı değilse veya kayıtlı olup da üç yıl içinde muamele görmemiş ise itibari değerle değerlenir” hükmüne rağmen aynen bir ticari işletme gibi değerlendirilebilmekte ve ihtilaf konusu olmakta, çok daha fazla vergi ve ceza ödeme durumu ile karşı karşıya kalınabilmektedir.
c. İtibari değer : Vergi Usul kanununun 266. ıncı maddesinde her nevi senetlerle esham ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerlerdir diye tarif edilmektedir. Buna rağmen değerleme başka usullerle yapılabilmektedir.
İşletmelerin sahip ve kurucularının ölümü halinde böyle durumlarla karşılaşmamak için bir takım çalışmalar yapmak gerekir.
Maalesef , işletmelerin büyük ortak veya sahiplerine, hasta olduklarında veya yaşları ilerlediğinde vefat halinde varislerin başına neler gelebileceği, hisselerini devretmesi gerektiğini söylemek mümkün olmamakta, böyle bir konuyu anlatabilmek büyük BABAYİĞİTLİK istemektedir. Öyle ise biz yazımızda bunları anlatmaya çalışmalıyız diyorum.
a. Bir kere büyük ortağın sağlığında daha hisseler eğer şirket A.Ş. ise bastırılmalıdır. Ortaklara dağıtılmalıdır. Genel kurullarda büyük ortak değil, bir çok ortağın genel kurula girmesi sağlanmalıdır.
b. Açıklıkla büyük ortağa söylenmelidir ki, zaten işletmeler varlıklarını devam ettirmek için büyük zorluklarla, işletme sermayesi eksiklikleri ile, banka kredisi temin etme çalışmaları ve diğer problemlerle karşılaşmaktadırlar. Böyle bir vefat halinde varislerin, verasetle intikal eden tutarların %10 una varan tutarları ödemesinin çok kolay olmadığı anlatılabilmelidir.
Bu tedbirler alındıktan sonra işletmelerin hayatlarını sürdürebilmesi daha kolay olacaktır. İkinci nesillerin, üçüncü nesillerin şirketleri büyütmeye devam etmesi mümkün olacaktır.
KISACASI BENİM TABİRİMLE VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ BİR HANEDAN YOK ETME VERGİSİ HALİNE GELMEMELİ, EĞER BÖYLE BİR DURUMA GELİYORSA BUNA TEDBİR ALINMALIDIR.
Yeminli Mali Müşavir
Cevdet Akçakoca
