Bursa; 01.09.2010

Konsinye İhracat

   İhracat mevzuatında konsinye ihracat adı altında bir düzenleme de bulunmaktadır. Bu düzenlemeyi okurken geçmişe gittim. 1971 yılında meyve ve sebze ihracatını konsinye olarak yaptığımız bir firmayı anımsadım.

   O zamanlar, Türkiye’de henüz ihracatın bile bilinmediği günlerdi. Meyve sebzeyi konsinye olarak gönderiyor ve alıcı pazarında teşekkül eden fiyatla kesin satıştan sonra kesin satış faturasını tanzim ederek ihracatı tamamlıyorduk. Nedir şu konsinye ihracat? Bir bakalım.

   Konsinye ihracat, kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, ihracatçının yurtdışındaki şube ve temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracattır.

   Yani malın ilk gönderilmesi anında malın mülkiyeti ihracatçı firmada kalmakta, ancak kesin satış yapıldığı anda mülkiyet alıcıya geçmektedir.

   - Konsinye satışlarda malı gönderen kişiye konsinyor (konsinyatör)

   - Malı kabul eden kişiye konsinye veya konsinyi (consignee) denilir.

   Konsinye satışta, konsinye olarak gönderilen mallar, ya peşin tayin edilen fiyattan veya pazarda teşekkül eden fiyattan satılır, satılmadığı takdirde iade edilir.

   Konsinye ihracatın yapılma şekli ve şartları:

   1) Konsinye ihracat başvuruları ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine yapılır.

   2) Madde ve/veya ülke politikası açısında Müsteşarlıkça getirilebilecek düzenlemeler kapsamındaki mallarla ilgili konsinye ihraç talepleri Müsteşarlığın görüşü alındıktan sonra, bunun dışında kalan mallara ilişkin talepler ise doğrudan İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince sonuçlandırılır.

   3) İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince konsinye ihracat olarak onaylanmış gümrük beyannamelerinin otuz gün içinde gümrük idarelerine sunulması gerekir.

   4) İhracatçılar, konsinye olarak gönderilen malların kesin satışının yapılmasından sonraki otuz gün içinde durumu, kendileri tarafından düzenlenmiş kesin satış faturası veya örneği ve gerekli diğer belgeler ile birlikte izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine bildirir.

   5) Konsinye olarak gönderilen malın ihraç tarihinden itibaren bir yıl içinde kesin satışının yapılması gerekir. Bu süre, haklı ve zorunlu nedenlere istinaden müracaat edilmesi halinde, izni veren İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince iki yıl daha uzatılabilir.

   6) Konsinye olarak gönderilen malın, konsinye ihraç izin süresi içinde satılamaması halinde, malın gümrük mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekir.

   Konsinye gönderilen malın kesin satışından itibaren Vergi Usul Kanunundaki fatura düzenleme süresini belirleyen 231/5 maddeye göre (7) gün içinde kesin satış faturası düzenlenmelidir.

   - Kesin satış faturası tanziminden sonra ihracat tamamlanmış olur ve yüklenilen KDV (yüklenilen katma değer vergisi) hesaplanıp KDV. iadesi, vergi dairesinden istenir.

   - Konsinye suretiyle yapılan ihracatın bedelinin getirilmesi konusu tamamen Türk Parası kıymetini koruma kanunu çerçevesindedir. 2010 yılı mevzuatına göre ihracat bedelinin getirilmesi şartı bulunmamaktadır.

    Konsinye malların muhasebe kaydı önem arzeder. Yapılan muhasebe kayıtlarında nazım hesaplar da kullanılmalıdır.

   Konsinye satışta malın cinsine göre 152-153 veya 157 nolu hesapların altında diğer stoklar konsinye gönderilen mallar hesabı kullanılmalı ve aynı zamanda 900 lü nazım hesaplarda konsinye mal alıcıları ve konsinye mal hesapları açılmalıdır.

   Kısaca konsinye satış muhasebesini açıklayalım:

___________                                                        ___________

153. Ticari mallar                                                                                   XX

153.90 Diğer ticari mallar

153.900 Konsinye ihrac edilen mallar

                  153-Ticari mallar                                                                  XX

          Mal gönderilince

___________                                                        ___________

900 Borçlu nazım hesaplar                                                                    XX

900-10  Konsinye ihracat alıcıları

                  960 Alacaklı Nazım hesaplar                                 XX

              960-10 Konsinye mallar

          Mal gönderildiğinde

____________                                       ____________

120 Alıcılar                                                                                                            XX

              601 Yurtdışı satışlar                                                                 XX

                    (Konsinye Satış)

          Mal satıldığında

____________                                       ____________

960 Alacaklı N/H                                                                                    XX

960.10 Konsinye mallar

                 900 Borçlu N/H                                                                     XX

             900.20 Konsinye ihracat alıcıları

          Mal satıldığında

____________                                       ____________

   Konsinye ihracat konusu çok bilinen bir ihracat şekli değildir. Bu sebeple gerek mevzuat ve gerekse muhasebe açısından çok dikkat edilmelidir.

   Okurlarımızın faydalanabileceği Konsinye ihracat konusundaki bazı makaleleri özellikle belirtmek isterim.

   1-Sezai Kaya-Gümrük Kontrolörü-Konsinye İhracat

   2- Talha Apak-YMM-Konsinye suretiyle (Komisyoncu vasıtasıyla) satış işlemlerinin borçlar hukuku ve vergi hukuku karşısındaki durumu

Yeminli Mali Müşavir

Cevdet Akçakoca