Bursa; 31.03.2008 

Transfer Fiyatlandırması Vergi mi Yoksa Sosyal ve İktisadi Düzenleme mi?

   5520 sayılı yeni kurumlar vergisi yasamızın 12. maddesi örtülü sermaye’ yi, 13. maddesi ise transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını düzenlemiştir.

   Bilhassa transfer fiyatlandırması, gerek abartılı ilişkili kişi tarifi ve gerekse flu-muğlak ne olduğu tam anlaşılamayan fiyatlandırma ülke ve yöntemleri ile hayli baş ağrıtacağa benzer düzenlemelerdir.

   Belki tebliğ ve açıklamalar transfer fiyatlandırması konusundaki duraklamaları önler dedik ama çıkan tebliğ de durumu daha karıştırdı. Maliye Bakanlığı, merkezi ve taşra teşkilatı gerek yasayı ve gerekse tebliği açıklamak üzere, elemanlarını görevlendirdi. Onları da dinledik. A.a.a, ne görelim. Bizim transfer fiyatlandırması düzenlemesi oldu sana bir (vergi) . Hem de tam bir tuzak vergi.

   Ben de, bir kere daha transfer fiyatlandırması konusunu ve tebliğini kendimce açıklamak istiyorum.

   Transfer fiyatlandırması olayı nedir?

   Transfer fiyatlandırması bana göre 2 gaye ile yapılmıştır.

   1- Milletlerin zenginliğinin, varlığının başka milletlere vergisiz olarak, vergisi ödenmeden transferini önlemek.

   2-Modern dünyada halka açık şirketlerin küçük ortaklarının hakkı olan kârların başka büyük ortakların eline geçmesini önlemek.

   Dünyada transfer fiyatlandırması ile ilgili düzenlemeler bana göre bu esaslar göz önünde tutularak yapılmış ve bu düzenlemeler bire bir örnekleriyle birlikte Türkiye’de yasa ve tebliğ olarak alınmıştır.

   Nitekim tatbikat nasıl olacak bakalım?

   a) Önce büyük mükellefler 

   b) Yabancı sermayeli şirketler

   c) Daha sonra diğer şirketler belli bir sıra ve düzen içinde transfer fiyatlandırması açısından incelenecekler.

   Transfer fiyatlandırması ile ilgili (1) sayılı tebliğdeki örneklere baktığımızda yazımda belirttiğim esasların yani;

   a) Milletlerin zenginliğinin vergisiz olarak başka milletlere transferinin önlenmesi ile ilgili örnekler

   b) Küçük hissedarların hakkını koruyan örnekler olduğunu görüyoruz.

   Şimdi tebliğden geriye yasaya dönelim.

   5520 sayılı kanunun transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı’ nı düzenleyen 13. maddesinin (6) bendi şöyledir.

   (6) Tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması ile örtülü kazanç olarak dağıtılan kazanç, Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarının uygulamasında, bu maddedeki şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellef nezdinde buna göre düzeltilir. Şu kadar ki, bu düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır.

   Kanunun 13. maddesinin (6) ıncı fıkrasında da belirtildiği üzere eğer transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı tesbit edilmişse, kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şartı ile düzeltme  yapılacaktır.

            BU İFADELERDEN DE ANLAŞILDIĞINA GÖRE TRANSFER FİYATLANDIRMASI YOLUYLA ÖRTÜLÜ KAZANÇ İNCELEMESİ SONUCUNDA YENİ BİR VERGİLENDİRME EĞER GEREKMİYORSA YAPILMAYACAK, DÜZELTME YAPILACAK, BU DÜZELTME SIRASINDA DAHA ÖNCE KESİNLEŞMİŞ VE ÖDENMİŞ VERGİLER İNDİRİLECEKTİR. YİNE BU HÜKÜMDEN ANLADIĞIMIZA GÖRE DÜZELTME HALİNDE BİR CEZA UYGULAMASI DA OLMAMASI GEREKİR.

   Sonuç olarak;

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunundaki Transfer fiyatlandırması düzenlemesi özellikle vergisel amaçla yapılmış bir düzenleme değil kanaatindeyim.

   Transfer fiyatlandırması önce yurtdışı, sonra yurtiçi ilişkili kişilerle ilgili olacak ve bir aksaklık tesbit edilirse gerekli düzeltme işlemlerinden sonra bir vergi doğarsa hesaplanacak ve ödenecektir.

Yeminli Mali Müşavir

  Cevdet Akçakoca